Verrassingen vermijden: schulden onderzoeken
Het Belgische vennootschapsrecht wordt gekenmerkt door een verscheidenheid aan vormen, waarvan de bvba en de nv de bekendste zijn. De Vennootschap Onder Firma (vof) kan voor fiscale doeleinden soms een alternatief zijn, maar haar onvolkomen rechtspersoonlijkheid kan bijkomende problemen creëren.
De vof is een vennootschap die wordt aangegaan tussen twee of meer hoofdelijk aansprakelijke vennoten met als doel een activiteit uit te oefenen. Zij heeft onvolkomen rechtspersoonlijkheid en mede daardoor geen minimumkapitaalvereiste. Door haar onvolkomen rechtspersoonlijkheid zijn weliswaar de vennoten persoonlijk, hoofdelijk en onbeperkt aansprakelijk voor schulden van de vennootschap ten aanzien van derden-schuldeisers, ook al heeft slechts één vennoot hiertoe getekend.
Deze gehoudenheid geldt in subsidiaire orde. De vennoten kunnen pas veroordeeld worden, nadat de vennootschap is veroordeeld. In de praktijk dagvaardt men de vennootschap en de vennoten tezamen en worden zij in hetzelfde geding veroordeeld.
Wanneer één van de vennoten de schuld aan een derde-schuldeiser voldaan heeft, kan hij deze schuld tevens pro-rata van de andere vennoten terugvorderen.
Ook gehouden tot eerdere schulden
Wanneer een vennoot slechts tijdelijk actief was in de vof, zal er discussie rijzen omtrent de gehoudenheid tot betaling van eerdere en latere schulden.
Ofschoon in het verleden hierover discussie in de rechtsleer bestond, heeft het Hof Van Cassatie recent in twee arresten benadrukt dat de vennoten onder firma hoofdelijk aansprakelijk zijn voor alle verbintenissen van de vennootschap, ook al zijn deze ontstaan voor het tijdstip van hun toetreding. Bij de intrede als vennoot in een vof is het dus van primordiaal belang onderzoek te verrichten naar alle mogelijke schulden van de vennootschap.
Belang openbaarmaking uittreding
Wanneer een vennoot uittreedt, blijft deze aansprakelijk voor de schulden van de verbintenissen van de vennootschap die voor de openbaarmaking van de overdracht van de aandelen van de vennootschap zijn aangegaan. Het is dus essentieel om derden in kennis te stellen van deze uittreding, wilt men zich vrijwaren van de aansprakelijkheid voor toekomstige schulden.
Deze openbaarmaking gebeurt door uittreksel ter griffie van de rechtbank van koophandel en door publicatie in de bijlage van het Belgische Staatsblad, waarbij uitdrukkelijk de uittreding als vennoot moet worden vermeld.
Tevens verjaren alle vorderingen tegen vroegere vennoten door verloop van vijf jaren te rekenen vanaf deze bekendmaking.
Vroeger heerste er discussie of in geval van faillissement de curator eveneens een vordering kon instellen tegen de vennoten voor de schulden van de vennootschap. Ook hier heeft Cassatie besloten dat de curator de vennoten kan aanspreken. Het belang van onderzoek naar de schulden bij intrede als vennoot blijft dus aanzienlijk, evenals een geldige openbaarmaking bij overdracht van de aandelen.
Toekomst
Onze huidige regering heeft als doelstelling om het wetboek van vennootschappen aan te passen en te snoeien in de verscheidenheid van de vennootschapsvormen. Toch zou de vof als onvolkomen rechtspersoon behouden blijven.
Vennoten in een vof zijn aansprakelijk voor alle schulden van de vennootschap uit verbintenissen die dateren van voor de openbaarmaking van de overdracht van hun aandelen. Zij zijn evenzeer gehouden tot betaling van schulden van de vennootschap die dateren van voor hun intrede als vennoot. Controle van alle mogelijke schuldenposten bij intrede in een vof is dus essentieel, evenals openbaarmaking aan derden bij uittreding van de vof .
Auteurs: Dirk HUYGENS – Advocaat-vennoot en Dennis WOLLANTS – Advocaat