news

Wetgever stimuleert elektronische overeenkomsten en harmoniseert begrippen

10
10
‘18

Een wet van 20 september 2018 harmoniseert de begrippen ‘elektronische handtekening’ en ‘duurzame gegevensdrager’. Door de belemmeringen voor het sluiten van overeenkomsten langs elektronische weg op te heffen, draagt de wetgever bij tot het digitaal vriendelijk maken van de Belgische wetgeving.

Europese verordening

De elektronische handtekening wordt op Europees niveau geregeld door de ‘eIDAS-Verordening‘. Die voorziet in een gemeenschappelijk kader voor elektronische handtekeningen op Europees niveau. De tekst is van toepassing sinds 1 juli 2016. Maar op Belgisch niveau noteren we heel diverse formuleringen die verwijzen naar de elektronische handtekening. Hetzelfde probleem stelt zich bij het begrip ‘duurzame gegevensdrager’, terwijl Europa precies een geharmoniseerd kader naar voor schuift.

De nieuwe wet biedt hier een oplossing door een coherente terminologie in te voeren en te zorgen voor juridische harmonisatie. De Belgische regels worden afgestemd op de definities in de Europese regelgeving. Zoals aangegeven, gaat het hier in hoofdzaak om terminologische aanpassingen. Het is niet de bedoeling om keuzes te wijzigen op het vlak van technologie en beveiliging en betrouwbaarheid van de elektronische handtekening.

Die oefening krijgt ook vorm via een KB van 25 september 2018 dat gelijkaardige terminologische aanpassingen (in diverse besluiten) bundelt. Namelijk: verwijzingen naar het begrip ‘duurzame gegevensdrager’ (en de bijhorende omschrijving in het Wetboek van economisch recht) en naar de Europese verordening.
Dat is bijvoorbeeld het geval in het KB op de overheidsopdrachten van 23 januari 2012, waarin men ook uitdrukkelijk verwijst naar de (gekwalificeerde) elektronische handtekening en het gekwalificeerd elektronisch zegel in de zin van verordening nr. 910/2014.

De verordening maakt een onderscheid tussen drie soorten elektronische handtekeningen, afhankelijk van het betrouwbaarheidsniveau: de elektronische handtekening, de geavanceerde elektronische handtekening en de gekwalificeerde elektronische handtekening, waarbij de meer geavanceerde niveaus een deelverzameling vormen van de lagere niveaus. Omdat de elektronische handtekening voorbehouden is aan natuurlijke personen, wordt voor rechtspersonen in voorkomend geval verwezen naar het concept van het elektronisch zegel.

Obstakels

Daarnaast werkt de nieuwe wet obstakels weg voor het sluiten van overeenkomsten langs elektronische weg. Dat is nodig want Europa verplicht de lidstaten om ervoor te zorgen dat ‘hun rechtsstelsel het sluiten van contracten langs elektronische weg mogelijk maakt’.
Belangrijk hier is dat het Wetboek van economisch recht wordt aangepast aan de huidige technologische evoluties, zodat ook speciale categorieën van overeenkomsten elektronisch kunnen worden gesloten. Een algemene en systematische uitzondering, zoals voorzien in artikel XII.16 van het Wetboek van economisch recht, is immers niet langer noodzakelijk.

Vandaar dat de wet er uitdrukkelijk in voorziet dat die bijzondere categorieën van overeenkomsten (inclusief de verkoop van onroerend goed) ook elektronisch kunnen worden gesloten. Alleen in uitzonderlijke omstandigheden, wanneer een rechter in een concreet geval constateert dat er praktische obstakels zijn voor het sluiten van het contract, kan hij oordelen dat de overeenkomst niet geldig werd gesloten.
Die overeenkomsten kunnen dus via elektronische weg worden gesloten. De wetgever kiest voor een minder restrictieve formulering, die het principe omkeert, en waarbij de rechter en de partijen worden verzocht om de beginselen van artikel XII.15 toe te passen voor de bijzondere categorieën (beoogd door artikel XII.16), en waarbij de rechter de mogelijkheid wordt gelaten om die principes niet toe te passen voor zover er reële belemmeringen bestaan.

Aanpassingen

Naast de aanpassingen van verschillende KB’s, noteren we onder andere wijzigingen van het Burgerlijk Wetboek, het Wetboek van economisch recht, het Wetboek diverse rechten en taksen, het Wetboek van vennootschappen en het Sociaal Strafwetboek.

In essentie:

  • in artikel I.1 van het Wetboek van economisch recht wordt een definitie ingeschreven van het begrip ?duurzame gegevensdrager?, dat zowel een opslag op papier omvat als een elektronische drager die aan bepaalde voorwaarden voldoet. Die omschrijving moet gelden voor alle gevallen waarin een wet of een besluit dat begrip hanteert;
  • in een aantal teksten worden omschrijvingen die het begrip ?duurzame gegevensdrager? parafraseren of waarbij een onderscheid wordt gemaakt tussen een geschrift of een andere duurzame drager, aangepast met het oog op een meer eenvormig gebruik van het begrip. In sommige bepalingen wordt het begrip ?duurzame drager? vervangen door ?duurzame gegevensdrager?;
  • een reeks bepalingen die voorzien in het gebruik van een elektronische handtekening, wordt aangepast aan het juridische kader dat daartoe op Europees niveau is ingevoerd bij verordening nr. 910/2014. Men verwijst dan ook naar de omschrijvingen en de types van handtekeningen die Europa gebruikt.
  • Een ‘duurzame gegevensdrager’ wordt omschreven als: ‘elk hulpmiddel dat een fysieke persoon of rechtspersoon in staat stelt om persoonlijk aan hem gerichte informatie op te slaan, op een wijze die deze informatie voor hem toegankelijk maakt voor toekomstig gebruik gedurende een tijdsduur die is afgestemd op het doel waarvoor de informatie kan dienen, en die een ongewijzigde reproductie van de opgeslagen informatie mogelijk maakt. Voor zover deze functionaliteiten bewaard worden, kunnen als duurzame gegevensdrager beschouwd worden het papier of, in een digitale omgeving, een e-mail ontvangen door de bestemmeling of een elektronisch document bewaard op een opslagapparaat of toegevoegd aan een e-mail ontvangen door de bestemmeling.’

    In werking

    De wet van 20 september 2018 en het KB van 25 september 2018 treden in werking op 20 oktober 2018. Dat is tien dagen na publicatie in het Belgisch Staatsblad.

    Bron: ? Koninklijk besluit van 25 september 2018 tot harmonisatie van de begrippen elektronische handtekening en duurzame gegevensdrager, BS 10 oktober 2018

    Bron: ? Wet van 20 september 2018 tot harmonisatie van de begrippen elektronische handtekening en duurzame gegevensdrager en tot opheffing van de belemmeringen voor het sluiten van overeenkomsten langs elektronische weg, BS 10 oktober 2018