De valkuilen bij onlinecampagnes
“Like onze pagina en maak kans op een duizelingwekkende prijs”. Wie kent ze niet, de Facebook- en andere onlinecampagnes waarmee handelaars zich met een onuitputtelijke creativiteit profileren als uiterst vrijgevig en sympathiek, en telkens weer bij hun doelpubliek spijkers met koppen slaan met deze hippe marketing. Zeker op sociale media is de verleiding groot om campagnes op poten te zetten waarbij handig gevist wordt naar ‘likes’ of ‘shares’ in ruil voor een kans op de nieuwste smartphone of een onevenaarbaar avonturenweekend in de Ardennen. Het organiseren ervan vergt niet veel moeite: op enkele tellen heeft de handige Facebookgebruiker of websitebeheerder zijn nieuwste promotiecampagne wereldkundig gemaakt.
Bij het organiseren van een online-contest, dient de 21e-eeuwse marketeer zich behalve voor een foutief hashtaggebruik helaas ook te hoeden voor de relevante wetgeving. Loterijen en kansspelen zijn immers nog steeds principieel verboden in België. Weinigen zullen weten dat er ernstige strafsancties in het geding zijn zo men zich waagt aan het organiseren van een verboden loterij of kansspel.
Bij een loterij kan een deelnemer eigenlijk niets doen om zijn kans op winst te verhogen. Inderdaad, zo men publiekelijk een actie – onder welke naam dan ook – organiseert, waarbij de kans op winst uitsluitend van het toeval afhangt, riskeert men een kwalificatie als verboden loterij. Het feit dat dit gratis is of niet doet er niet toe. Ook de sympathieke promotie van de bakker die met de wervende slogan “like onze pagina en win een verrassingsontbijt met bubbels” om likes vist, of de studentenclub die op Facebook gratis tickets belooft aan een willekeurige attendee van hun volgende fuif, organiseert een verboden loterij.
Naast loterijen zijn kansspelen met inzet ook verboden. Kansspelen zijn spelletjes waarbij de kans op winst of verlies niet van louter toeval afhangt, maar waarbij de behendigheid – in welke zin ook – van de speler een rol speelt. Deze rol mag miniem zijn. Nu weet u ook waarom u soms enkele eenvoudige kennisvragen dient te beantwoorden vooraleer aan een wedstrijd deel te kunnen nemen. Ook hier weze de organisator op zijn hoede: is het aandeel van de deelnemer aan het kansspel verwaarloosbaar, dan dreigt alsnog een kwalificatie als verboden loterij. Weinig rechters zouden bijvoorbeeld de vraag “Welke weekdag valt tussen dinsdag en donderdag?” als een ernstige intellectuele bijdrage van de deelnemers kwalificeren. Zo’n spelletjes zijn niet verboden voor zover ze gratis zijn: er mag geen enkele in geld waardeerbare inzet gevraagd worden.
Dus, als u prijzen wenst uit te loven, en u wenst conform de Belgische wetgeving te handelen, dan gaat u daar best niet licht over. Hoe sympathiek en verlokkelijk ook, een “Like en win”-promo is alleszins een verboden loterij. Facebook verbood dergelijke acties trouwens reeds in zijn gebruiksvoorwaarden. Door het organiseren van niet-vergunde loterijen of kansspelen maakt u kans op tot drie maanden gevangenisstraf en een geldboete tot 18.000 euro!
Indien u een wedstrijd heeft uitgedacht, waarvoor de kwalificatie als verboden loterij of kansspel niet dreigt, dient u zich overigens nog te schikken naar verschillende andere wettelijke bepalingen. Zo u gegevens verwerkt van deelnemers, dient u te handelen conform de Privacywetgeving, en bijgevolg onder meer aangifte te doen bij de Privacycommissie. Ook dient u in uw publicitaire communicatie te handelen naar de bepalingen van het Wetboek van Economisch Recht, die erop gericht zijn de consument te beschermen en oneerlijke marktpraktijken te voorkomen. Tenslotte stelt u ook best op voorhand een wedstrijdreglement op, waarin de spelregels uiteengezet worden.
Auteur: Georges DE SUTTER- Advocaat